Gratis download!

Inclusief heldere uitleg! En wij vragen niet om uw gegevens of mailadres.

Goedkope supermarkt is een goed te gebruiken term. Waar je in ieder geval bij stil kan staan, is dat de gemiddelde prijs van artikelen niet altijd laag is. Het is dus een logische keuze om goedkoop toe te voegen. Het rare hieraan is wel dat goedkoop in principe staat voor iets dat weinig geld kost. Bij een goedkope laptop is de laptop niet duur, hetzelfde geldt voor een goedkoop boek. Een goedkope supermarkt wil echter niet zeggen dat het weinig kost om de supermarkt over te nemen van de eigenaar.

Hieruit kun je concluderen dat bij deze combinatie iets anders aan de hand is. Meestal zeggen bijvoeglijke naamwoorden specifiek iets over een zelfstandig naamwoord. Een rood huis wil zeggen dat het huis rood is, niets meer en niets minder. Bij een goedkope supermarkt zegt het bijvoeglijk naamwoord niets over het zelfstandig naamwoord, maar over de situatie. Je zou het kunnen zien alsof er eigenlijk een extra zelfstandig naamwoord is weggelaten, alsof een goedkope supermarkt een soort verkorte versie is van een supermarkt met goedkope producten.

 

Er zijn nog meer van dit soort voorbeelden te benoemen:

• Een tropisch terrarium (een terrarium met tropische dieren)
• Een lopend buffet (een buffet met erlangs lopende mensen)
• Een financieel manager (een manager die zich met financiële bezighoudt)
• Een troosteloze aanblik (een aanblik die iemand troosteloos maakt)

Deze gevallen vallen onder wat officieel metonymisch taalgebruik heet. Metonymisch betekent in dit geval iets als “indirect” en geeft aan dat het eerste gedeelte alleen indirect iets zegt over het tweede gedeelte.